Poets jij je tanden al terwijl je op één been staat? Nee? Ik dus ook niet. Sterker nog, ik was mij totaal niet bewust van de wisselwerking tussen gehoor en balans. Wel dat ik op één been kan staan, maar niet dat het gehoor en evenwicht met elkaar samenhangen. En dat gehoorverlies zelfs tot evenwichtsproblemen kan leiden. Met gehoorverlies valt men gemiddeld drie keer sneller dan met een gezond gehoor. Hoe werkt dat dan precies en wat kun je hier mee doen?
Vlak voor mijn eerste operatie aan een cholesteatoom had ik veel evenwichtsklachten. Ik was duizelig, had vaak last van de bekende sterretjes voor je ogen wanneer je opstaat. Ik had alleen zelf nooit een verband gelegd tussen de evenwichtsklachten en mijn cholesteatoom.
Evenwicht en balans worden grotendeels bepaald door het evenwichtsorgaan. Dit evenwichtsorgaan, ook wel het labyrinth genoemd, bevindt zich in het binnenoor, waar het gehoor zich dus ook bevindt!
Hoe werkt dit? Het labyrinth is verantwoordelijk voor het zenden van informatie naar de hersenen over de positie van het lichaam ten opzichte van de ruimte. De hersenen verwerken deze informatie, samen met wat ze doorkrijgen via andere zintuigen en spieren. Er is sprake van duizeligheid, wanneer de informatie tussen beide niet meer overeenkomt.
Het is goed om te weten dat gehoorverlies zelf geen evenwichtsstoornissen veroorzaakt, maar problemen in het binnenoor kunnen wel degelijk een oorzaak zijn. Zo kan een oorontsteking of een ontsteking van het labyrinth leiden tot gehoorverlies én een evenwichtsstoornis. Gehoorverlies en evenwichtsproblemen kunnen hierdoor tegelijkertijd optreden.
Bekende vormen van evenwichtsaandoeningen zijn onder andere de ziekte van Ménière en een brughoektumor. Wanneer hier sprake van is, kun je hierbij alleen geholpen worden via behandeling en heeft op één been staan niet zoveel zin.
Maar wanneer je hier geen last van hebt en je je hersenen wat wilt trainen, kan dit dus via evenwichtsoefeningen. Evenwichtsoefeningen bevorderen namelijk de samenwerking tussen je hersenen en je spieren. Met behulp van balanstraining leren ze sneller te reageren op de signalen van je hersenen. En omdat horen via de hersenen gaat, is het extra van belang om deze af en toe te trainen!
Zelf ben ik niet echt met evenwicht bezig. Ik loop wel eens op een omgevallen boom of een muurtje en deed oefeningen tijdens het sporten, maar ik was mij er niet bewust van, dan je op een hele simpele manier de hersenen kunt ondersteunen door oefeningen in het dagelijks leven te doen. Ik ging op zoek naar wat makkelijk toe te passen oefeningen en zal deze hieronder met jou delen. Uiteraard bestaan er naast deze simpele varianten, ook variaties op voor de gevorderde mens. Ik houd er zelf altijd wel van wanneer je oefeningen gedurende de dag kunt toepassen. Het zijn dan ook topoefeningen wanneer je voor het stoplicht staat, in de rij bij de supermarkt, onder de douche, wanneer je staat te wachten op het schoolplein, op de bank televisie ligt te kijken, wanneer je aan het bellen bent of gewoon de tijd hebt om er bij stil te staan.
Simpele balansoefeningen voor in het dagelijks leven:
- Op de tenen staan: deze oefening werkt het beste met de schoenen uit. Ga eerst plat met de voeten tegen elkaar aan staan. En breng vervolgens jouw hielen omhoog, zodat je op jouw tenen staat. Vijf keer per dag is al voldoende.
- Voeten buigen: ook deze werkt beter met de schoenen uit! Maar ideaal van deze oefening is dat je hem zelfs zittend en liggend kunt uitoefenen. Daar gaan we: span de tenen aan door ze omhoog te doen, naar jou toe te strekken. Houdt ze daar even vast en laat ze daarna ontspannen door ze naar beneden te brengen.
- Armen strekken; Leg de arm naast jouw lichaam, of beter gezegd, laat hem hangen. Breng de arm recht naar voren, alsof je een kopje uit de kast pakt. Houdt de arm even vooruit en breng hem weer naar beneden. Wissel af met links en rechts. En wil je deze nog een stukje moeilijker maken, ga er dan bij op 1 been staan. Deze kan gewoon met de schoenen aan.
- Benen strekken; wat met de armen kan gaat natuurlijk ook zo met de benen. Deze oefening werkt het beste wanneer je zit. En is ook best lekker omdat je meteen even de spieren voelt aanspannen. Breng de voet naar beneden, en strek deze zo ver als je kunt omhoog. Op deze manier in je been dus 180 graden gestrekt. Houdt hem daar even vast en breng hem vervolgens weer naar beneden. Boekje erbij of even tijdens de lunchpauze. Peanuts toch?
- Koorddansen; deze oefening is ook leuk wanneer je gedronken hebt, maar dan wel een stuk lastiger. Goed, sta rechtop, zet je ene voet zo recht mogelijk voor de andere. Keer nog even een keertje om en de oefening zit erop!
- Opstaan zonder handen; gewoon vanuit de luie stoel. Woep omhoog en weer in de stoel gaan zitten. Sowieso leuk om te doen.
- Op één been staan; dit kan natuurlijk overal, tijdens het tandenpoetsen of in de supermarkt. Wil je er een bepaalde routine van maken? Poets dan ’s morgens de tanden op je linkerbeen en ‘s avonds op jouw rechterbeen. Of andersom!
Daarnaast zijn er ook materialen ontwikkeld die jou kunnen helpen. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan een balansbal.
